مراقبت های بهداشتی نوزاد، نکات مهم

مراقبت از نوزاد بسیار مهم بوده و بسیار حساس است. هر گونه سهل انگاری در نگهداری و مراقبت از نوزاد تازه به دنیا آمده می تواند باعث به خطر افتادن او شود. در این نوشتار به برخی از نکات بهداشتی در مراقبت از نوزاد اشاره شده است.

اهمیت مراقبت از نوزاد
۲۸ روز اول پس از تولد را دوره نوزادی می گویند که به علت استعداد نوزاد در کسب عفونت ها و خطرات و ... مراقبت از نوزاد در این دوره بسیار مهم می باشد. از آن جا که نوزاد محصول حاملگی و زایمان است، بنابر این مشکلات دوران بارداری و زایمان و بیماری های موجود در پدر و مادر و فامیل می تواند در وضعیت سلامت او نقش داشته باشد.

نکات مهم بهداشتی در مراقبت از نوزاد
بهترین کار بلافاصله پس از زایمان آن است که نوزاد را فورا خشک کرده و در تماس با پوست مادر قرار داده و هر دو را با یک پتو بپوشانند.
بچه را باید بلافاصله بعد از تولد به مادر بدهند تا از سینه او شیر بنوشد. او تا نیم ساعت بعد از تولد کاملا آگاه و گوش به زنگ است. این زمان مناسبترین زمان است برای اینکه با شیر خوردن از سینه آشنا شود. نوزاد به لمس کردن، حرارت، تماس پوستی و همچنین در آغوش گرفتن به خوبی واکنش نشان می دهد و به زودی به خواب می رود همانطور که مادر نیز احتیاج زیادی به استراحت و البته خواب دارد. ضمنا در دو سه روز اول، مادر شیر چندانی ندارد، اما همین مقدار اندک برای نیاز کم نوزاد، کافی، لازم و مفید است.
متأسفانه در بعضی از زایشگاه ها در همان روز اول به تصور اینکه مادر شیر ندارد یا نیاز به استراحت دارد، نوزاد را با شیشه شیر می دهند و این تغذیه قبل از شیر دادن باعث می شود که تغذیه از سینه مادر به تعویق بیفتد و کودک عمل مکیدن را خوب انجام ندهد. همچنین احتمال ایجاد عفونت در نوزاد نیز افزایش می یابد.
نوزاد در اتاقی نگهداری شود که رفت و آمد در آن کم باشد.
قبل از هر گونه تماس با نوزاد، مثلا در هنگام شیر دادن با تعویض کهنه ها دست ها شسته شوند.
نوزاد نسبت به سرما حساس است. در هنگام شیردهی باید نوزاد با پوشش کافی در آغوش گرفته شود.
از باز نگهداشتن درب ها و پنجره ها که باعث بروز جریان شدید هوا و کاهش درجه حرارت اتاق و بدن نوزاد می گردد، خودداری شود.
لباس نوزاد از چندین لایه نازک و نسبتا گشاد انتخاب و سر نوزاد به وسیله کلاه پوشانده شده و در اتاق گرم نگهداری شود.
به هر نوع علامت غیر طبیعی در نوزاد مثل تب، زردی پوست، رنگ پریدگی، بی قراری، گریه زیاد، نگرفتن پستان، اسهال، استفراغ و تشنج توجه و سریعا به پزشک مراجعه شود. (گریه کودک می تواند به دلایلی چون گرما، سرما، گرسنگی، درد، ترس و یا نیاز به تعویض کهنه باشد پس کودک را به تغذیه کردن برای آرام کردن تمامی موارد گریه عادت ندهید.)
اگر گروه خون شما منفی و گروه خون نوزاد شما مثبت است هر چه سریعتر با پزشک در میان گذاشته و آمپولی را که تجویز می کنند تزریق کنید.
محل بند ناف، خشک و تمیز نگهداری شود. تمیز کردن ناف باید بر اساس توصیه پزشک باشد و از گذاردن هر نوع ماده غیر بهداشتی اکیدا خودداری شود.
ناف خود به خود در عرض هفت تا ده روز می افتد و نباید کاری شود. خروج هر گونه ترشحات بدبو یا خون از محل بند ناف، همچنین وجود جوش یا قرمزی یا تورم در محل ناف غیرطبیعی است و باید فورا نوزاد را به مرکز بهداشتی - درمانی انتقال داد.
از بوسیدن نوزاد به دفعات زیاد یا توسط افراد مختلف پرهیز شود.
آهن یک ریزمغذی اساسی در تغذیه دوران شیرخواری است و کمبود آن سبب بروز عوارضی در رشد تکامل کودک می گردد. کمبود آهن علاوه بر بی اشتهایی، سبب کاهش قدرت تمرکز حواس، دقت و یادگیری کودک می شود.[2]
شایع ترین عوامل بوجود آورنده سوختگی و جوش در محل کهنه، باقی ماندن ادار و مدفوع و تماس طولانی مدت آنها با پوست است.چنانچه جوش محدود به چین های ران باشد، ممکن است به دلیل خشک نکردن کودک به حد کافی، پس از حمام باشد.جوشی که از اطراف مقعد آغاز شده و به کفل ها و ران ها سرایت کند، ممکن است به دلیل عفونت برفکی در دهان کودک باشد.
برای برطرف شدن عوارض سوختگی و جوش ها، بهتر است برای شستن کهنه های کودک به جای شوینده های شیمیایی از صابون روغن زیتون رودباری استفاده کنید.
یکی از علل مهم و شایع بسته شدن راه هوایی، ورود مواد خارجی و حتی برخی اوقات لقمه غذا است. لذا جهت مراقبت از کودک لازم است اطلاعاتی هر چند اندک در این زمینه داشته باشیم.