نارسایی جفت در بارداری، روش های تشخیص و درمان

نارسایی جفت معمولا یک خطر جدی برای جان مادر به حساب نمی آید. اگرچه ریسک آن وقتی بالا می رود که مادر مبتلا به دیابت و یا فشار خون باشد. مراقبت های دوره ای در طول دوران بارداری می توانند به تشخیص زودهنگام آن کمک کند. این کار نتیجه را برای هم مادر و هم جنین بهبود می بخشد. در ادامه این مقاله با روش های تشخیص نارسایی جفت و همچنین عوارض ناشی از نارسایی جفت بر روی مادر و جنین بیشتر آشنا می شوید.

نارسایی جفت در اوایل بارداری چه خطراتی دارد؟
در طول دوران بارداری، مادر موارد زیر را تجربه خواهد کرد:
- فشار خون بالا رفته و میزان پروتئین در ادرار افزایش می یابد.
- قطع ناگهانی جفت از دیواره رحم
- زایمان زودرس
علائم افزایش فشار خون افزایش بیش از حد وزن مادر، ورم در ران ها و دست ها، سر درد، و افزایش فشار خون می باشد.
اگر نارسایی جفت در اوایل دوران بارداری رخ دهد، مشکل ایجاد شده برای جنین حساس تر و پیچیده تر خواهد بود. خطراتی که سلامت جنین را تهدید می کنند عبارت اند از:
- ریسک زیاد محرومیت از اکسیژن در هنگام تولد (که منجر به فلج مغزی شده و عوارض جانبی دیگری در پی دارد)
- مشکلات یادگیری
- دمای پایین بدن (هایپوترمیا)
- کمبود قند خون (هایپو گلیسما)
- کمبود بیش از حد کلسیم
- افزایش گلبول قرمز
- زایمان زودرس
- زایمان سزارین
- تولد جنین مرده

نارسایی جفت از تشخیص تا درمان
تست هایی که می توانند نارسایی جفت را تشخیص دهند شامل موارد زیر هستند:
- امواج اولتراساند (سونوگرافی) برای اندازه گیری سایز جفت
- تست میزان آلفا فیتوپروتئین که در کبد جنین تشکیل می شود.
- تست بدون استرس جنین ( این تست به این صورت است که دو کمربند بر روی شکم مادر بسته می شود که یک صدایی تولید می کند و جنین را از خواب بیدار می کند.) این تست برای این است که ضربان قلب جنین را انداز گیری کرده و انقباضات آن به دست آید.
- درمان فشار خون بالای مادر و دیابت می تواند رشد جنین را بهبود بخشد.
برنامه هایی که مادران می توانند برای درمان انجام دهند به قرار زیر توصیه می شوند:
- آموزش در این زمینه و مانیتور کردن علائم خود برای بیماری ها
- ویزیت های مکرر و فراوان
- استراحت برای محافظت و تامین انرژی برای جنین
- مشاوره با متخصصین در امور بیماری های با ریسک بالای برای مادر و جنین
شما هم چنین می توانید تعداد و زمان های حرکت جنین را یادداشت کنید.
اگر دغدغه ای در خصوص زایمان زودرس (قبل از هفته 32 و یا زودتر) وجود دارد، مادر باید تزریقات استروئیدی دریافت کند. استروئید در مایع جفت حل شده و شش های جنین را تقویت می کند.
مادر باید تحت مراقبت سرپایی یا بستری قرار گیرد اگر در معرض فشار خون بالا و یا IUGR باشد.
نارسایی جفت نمی تواند به طور کامل درمان شود، اما می تواند به خوبی مدیریت گردد. بسیار مهم است که این بیماری هر چه زودتر تشخیص داده شود و مراقبت های بارداری کافی صورت گیرد. این کار شانس رشد نرمال و طبیعی جنین را افزایش داده و عوارض های جانبی تولد ناکامل و زودرس را کاهش می دهد. طبق گفته های بیمارستان مانت سینایی (Mount Sinai)، بهترین چشم انداز می تواند هنگامی رخ دهد که مراقبت بین هفته های 12 تا 20 بارداری صورت گیرد.

نارسایی جفت چه عوارض و خطراتی برای مادر و جنین دارد؟
جفت و سلامت آن برای برخورداری از یک بارداری سالم و رشد طبیعی جنین بسیار مهم و حیاتی است. این ارگان اکسیژن و مواد غذایی مورد نیاز برای رشد جنین را فراهم کرده و سموم و مواد زائد را از خون جنین دور می کند. علاوه بر آن جفت در تولید هورمون های بدن نیز نقش مهمی داشته و از جنین در مقابل باکتری ها و ابتلا به انواع عفونت ها محافظت می کند.
همانگونه که قبلا اشاره شد جفت با تامین اکسیژن، تبادل مواد غذایی و خارج کردن سموم و مواد زائد از بدن جنین نقش بسیار مهم و حیاتی در رشد طبیعی جنین ایفا می کند. در حالیکه در این عارضه ساختار جفت به درستی کار نکرده و به دنبال آن فرایند غذا رسانی به جنین توسط جفت مختل می شود.
ابتلا به این عارضه در اغلب موارد محدودیت رشد جنین و وزن کم نوزاد در هنگام تولد را به دنبال خواهد داشت.
عارضه نارسایی جفت در مادران باردار معمولاً با کاهش حرکات جنین و عدم تطابق سایز رحم با سن حاملگی مادر همراه است.
ابتلا به این عارضه می تواند همزمان اثرات نامطلوبی بر سلامت مادر و جنین داشته باشد.
مادران باردار مبتلا به دیابت بارداری و فشار خون بالا در معرض خطرات بیشتری قرار دارند.
عوارض ناشی از نارسایی جفت با عوارض پره اکلامپسی بر جنین مشابهت دارد. از این رو در ادامه به حقایق مهمی در مورد پره اکلامپسی و عوارض آن بر جنین اشاره می شود:
- ابتلا به پره اکلامپسی یک مورد در هر 20 بارداری را شامل می شود.
- عارضه پره اکلامپسی در صورت عدم درمان منجر به وضعیت خطرناکتری موسوم به اکلامپسی خواهد شد.
- نرسیدن اکسیژن به مغز نوزاد در حین زایمان که با عوارضی نظیر فلج مغزی همراه است.
- ناتوانی یادگیری نوزاد.
- کاهش خطرناک دمای بدن نوزاد.
- کاهش قند خون یا هیپوگلیسمی نوزاد.
- افزایش غیر طبیعی تعداد گلبول های قرمز خون.
- زایمان زودرس.
- ضرورت انجام عمل جراحی سزارین.
- مرگ جنین در داخل رحم و مرده زایی.
ابتلا به عارضه نارسایی جفت در نخستین ماه های بارداری مشکلات بیشتری و شدیدتری را برای جنین به دنبال خواهد داشت.

مراقبت های دوران بارداری برای حفظ سلامت مادر و جنین
به علت عدم وجود درمان قطعی برای این عارضه پیگیری و انجام منظم توصیه ها و مراقبت های دوران بارداری برای حفظ سلامت مادر و جنین در این دوران بسیار مهم و حیاتی است.
در صورت ابتلا به این عارضه پزشک ضمن بررسی منظم سیر بارداری، شما را به رعایت نکات زیر توصیه خواهد کرد:
- معاینات مستمر در مطب.
- شمارش حرکات جنین.
- ارتقاء سطح آگاهی فردی در خصوص شناخت علائم پره اکلامپسی.
- استراحت در بستر.
- تزریق استروئید پیش از هفته ۳۲ بارداری در صورت وجود خطر زایمان زودرس.
- پیگیری و انجام بررسی های بیشتر زیر نظر متخصصان طب مادر و جنین.
- و در نهایت در صورت تشدید یا و خامت عارضه به توصیه پزشک در بیمارستان بستری خواهید شد.