آموزش استفاده از توالت به کودک، روش و زمان مناسب

انسان‌های کوچکی که به این دنیا می‌آوریم قدم به قدم با جهان آشنا می‌شوند و این آشنایی با شناخت کارکردهای بدن خودشان (جویدن، نشستن، راه‌رفتن، کنترل دفع، و غیره) آغاز می‌شود. آموختن مهارت‌های مربوط به این کارکردها جزو وظایف هر پدر و مادری است و آموزش استفاده از توالت یکی از دشوارترین این وظایف. کودکی که قادر به استفاده از توالت باشد معمولاً به‌طور کامل دوره نوزادی را پشت سر گذاشته و یک نوپا محسوب می‌شود. اما چه زمانی برای آموزش استفاده از توالت مناسب است؟ در انجام این کار چه نکاتی را باید در نظر گرفت؟ چگونه باید صندلی توالت کودک مناسب را برای او انتخاب کرد؟ اینها سئوالاتی است که در این مطلب تلاش می‌کنیم به آنها پاسخ دهیم.

زمان مناسب برای آموزش استفاده از توالت به کودک چه سنی است؟

آموزش استفاده از توالت یعنی به کودک خود بیاموزید چگونه نشانه‌های بدنی خود را برای دفع بشناسد و کنترل کند و سپس چگونه با استفاده از صندلی توالت کودک یا دستشویی معمولی نیازش را برآورده نماید. از آنجایی که نحوه رشد و تکامل کودکان یکسان نیست، نمی‌توان سن مشخصی را تعیین کرد که در آن کودک «قادر» به انجام این کارها باشد. به‌یاد داشته باشید که کودک برای این کار هم به توانایی ذهنی نیاز دارد و هم فیزیکی و توانایی کنترل ماهیچه‌ها به سرعت و مرحله رشد کودک وابسته است. به‌طور معمول، کودکان تا ۲۴ تا ۳۰ ماهگی کنترلی بر ماهیچه‌های مثانه و روده خود ندارند. با این حال، چون سن دقیقی برای همه کودکان وجود ندارد، والدین باید نشانه‌های آمادگی استفاده از توالت را در کودک رصد کنند. از جمله این نشانه‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

- کودکتان راه می‌رود و می‌تواند برای مدت کوتاه بنشیند.

- در انجام کارها استقلال بیشتری پیدا کرده و بیشتر به شما «نه» می‌گوید.

- به رفتن دیگران به توالت دقت و آنها را تماشا می‌کند! بله، کمی معذب‌کننده است اما می‌تواند نقطه شروع خوبی باشد.

- برای مدت طولانی (دو ساعت یا بیشتر در طول روز یا تمام شب) پوشک تمیز دارد. این نشان می‌دهد که برخلاف نوزادان، که دفعشان غیرارادی است، کودک شما توانایی نگه داشتن خودش را به‌دست آورده است.

- وقتی نیاز به دستشویی دارد با کلمات یا اشاره به شما می‌فهماند. به‌خصوص اگر «پیش» از انجام کار به شما خبر می‌دهد مطمئن باشید برای آموزش استفاده از توالت آماده شده است.

- دیگر از پوشک‌شدن خوشش نمی‌آید و حتی ممکن است تلاش کند پوشک خیس یا کثیف را از خودش دور کند.

- شکمش به‌طور منظم کار می‌کند.

- می‌تواند به تنهایی شلوارش را پایین یا بالا بکشد.

- می‌تواند از دستورات ساده‌ای مانند «اون توپو بده من» پیروی کند.

- درک می‌کند که هر قسمت از خانه مخصوص کار مشخصی است.

توجه داشته باشید که نیازی نیست کودکتان تمام این نشانه‌ها را داشته باشد، بلکه به‌طور کلی باید به شما نشان دهد که آماده «کنترل» بدن خود است.

چگونه آموزش استفاده از توالت به کودک را آغاز کنیم؟

اگر فکر می‌کنید فرزندتان آماده است، اول از همه باید تصمیم بگیرید که آیا می‌خواهید از صندلی توالت کودک استفاده کنید یا توالت عادی خانه. استفاده از صندلی توالت کودک مزایایی دارد. مثلاً، می‌توانید آن را جا‌به‌جا کنید، کمتر از توالت معمولی برای کودک ترسناک است و کودک می‌تواند با آن اخت شود. با این حال، برای تصمیم‌گیری سعی کنید بفهمید کودکتان کدام را ترجیح می‌دهد. بعضی والدین استفاده از هر دو را به کودک آموزش می‌دهند تا در خارج از خانه هم بتواند از دستشویی استفاده کند.

دومین مسئله این است که تجهیزات مناسب داشته باشید. به‌عنوان مثال، اگر قرار است کودکتان از توالت خانه استفاده کند، باید چارپایه (برای توالت‌های فرنگی) یا وسیله‌‌ای برای کوچک‌تر کردن فضای مورد نیاز (چه برای توالت‌های فرنگی و چه ایرانی) داشته باشید، چون بعضی از کودکان ممکن است از اینکه داخل کاسه توالت بیفتند وحشت داشته باشند.

سومین نکته این است که فرایند آموزش استفاده از توالت را زمانی آغاز کنید که می‌دانید قرار نیست در زندگی خانواده تغییر بزرگی رخ دهد. قرار نیست مسافرت بروید، قرار نیست تازه او را به مهدکودک بفرستید، یا قرار نیست به‌زودی فرزند دیگری به خانواده اضافه شود. در صورت وجود چنین تغییراتی، آموزش استفاده از توالت را به‌گونه‌ای برنامه‌ریزی کنید که قبل از آن تغییر تمام یا بعد از کامل شدن تغییر آغاز شود.

چهارم اینکه، اگر کودکتان بیشتر نسبت به «شماره ۲» واکنش نشان می‌دهد، می‌توانید آموزش را فقط با همان شروع کنید و آموزش توالت‌رفتن برای شماره ۱ را برای بعدتر بگذارید.

و دست آخر اینکه، اگر فرزندنتان به یک روتین خاص عادت داشته باشد آموزش استفاده از توالت آسان‌تر خواهد بود، چون استفاده از صندلی توالت کودک یا توالت خانه هم به یکی از کارهای روزمره‌اش تبدیل می‌شود.

کارهای دیگری که بهتر است پیش از آغاز آموزش استفاده از توالت انجام دهید اینها هستند:

- کلمه یا اصطلاحی را به او یاد دهید که هنگامی که نیاز به دستشویی دارد از آن استفاده کند. خودتان هم فقط از همان کلمه یا اصطلاح برای اشاره به نیازش استفاده کنید.

- هیچ‌وقت از کلمات منفی («کثیف»، «اَه» و غیره) برای اشاره به دستشویی‌اش استفاده نکنید.

- وقتی کودک را عوض می‌کنید پوشک کثیف را داخل صندلی توالت کودک بیندازید. این کمک می‌کند که کودکتان کاربرد صندلی را درک کند.

- حتماً مقدار زیادی آب و فیبر در رژیم غذایی کودک بگنجانید تا از یبوست جلوگیری کنید. یبوست آموزش استفاده از توالت را دشوارتر می‌کند.

در تهیه صندلی توالت کودک به چه نکاتی توجه کنیم؟

اگر تصمیم گرفته‌اید که می‌خواهید از صندلی توالت کودک استفاده کنید، حتماً هنگام خرید کودکتان را با خود ببرید و به او بگویید که قرار است «صندلی مخصوص» او را بخرید. برایش توضیح دهید که این صندلی به چه دردی می‌خورد و اجازه دهید خودش انتخاب کند. پس از خرید، نام کودک را روی آن بنویسید و پیش از شروع آموزش بگذارید چند روزی با آن بازی کند و آشنا شود. افتخار به مالکیتی که به این ترتیب در او به‌وجود می‌آورید باعث می‌شود بعدتر بیشتر به استفاده از آن متمایل شود.