پاسخ به سوالات کودکان، چرا باید برم حموم؟

حس خودمختاری در مورد بدن ، برای افراد در همه سنین بسیار مهم است.

دستینی ، مادر چانتال ( ۴.۵ ساله ) به شدت عصبانی است . (( چانتال همین زمانی را که میتوانست به حمام برود و بیرون بیاید ، سر حمام نرفتن با من چانه می زند. چیزی که دیوانه ام می کند این است که وقتی به حمام میرود ، دیگر دلش نمی خواهد بیرون بیاید!))

وقتی به مشکل دستینی فکر می کنم نمیتوانم نخندم ، چرا که خودم نیز با بچه هایم چنین مشکلی را تجربه کرده ام. آنها در مقابل تمیز شدن مقاومت می کنند ، اما یک جورهایی وقتی آب گرم حمام را می بینند ، اغوا می شوند و بیرون آوردنشان به همان اندازه مشکل می شود. جریان چیست؟

بسیاری از کودکان این سن نمیتوانند رابطه میان کثیف بودن و نیاز به استحمام را درک کنند. بلکه این کار را به منزله تلف کردن زمان با ارزششان می دانند . در رفتن از زیر حمام برای کودک نوع دیگری از به چالش کشیدن محدوده های تعیین شده توسط والدین است.

کشف معنای سوال

حس خودمختاری در مورد بدن ، برای افراد در همه سنین بسیار مهم است.

اما واقعیت این است که کودکانِ کم سن و سال محدوده های اندکی برای ابراز خودمختاری دارند. کودک برای اولین بار حس خودمختاری جسمی را در حدود دو تا چهارسالگی هنگامی که یاد می گیرد خودش به توالت برود تجربه می کند.

این به طور ناخواسته برای برخی از کودکان و والدین موجب دعوا میشود چرا که مادر اصرار دارد بچه را روی توالت بنشاند ولی بچه آماده نیست یا نمی خواهد ، پس مقاومت می کند. این مقاومت برای او روشی است که به طور متفاوت بدن خودش را کنترل نماید.

قدم بعدی که کودک برای کنترل بدن خودش برمی دارد ، یادگیری و اجرای مهارت های زندگی روزمره از قبیل حمام رفتن ، مسواک زدن ، شانه زدن موها و... است.

اگر همانند توالت رفتن به کودک اجازه ندهید حمام رفتنش را خودش کنترل کند او عکس العملی منفی نشان خواهد داد ، یعنی اینکه از حمام رفتن سر باز می زند یا هر دفعه که می خواهید او را به حمام ببرید شدیدا شما را اذیت می کند.

البته اگر نشان دهید از او هیچ انتظاری ندارید ، مهارت های زندگی روزمره که برای رشد سالم اش ضروری است را به درستی یاد نخواهد گرفت و در حیطه هایی که بعدها توان دخالت در آن را ندارید دچار مشکل می شود.

پس چطور باید به طور متعادل به این سوال پاسخ دهید؟

بهترین روش جواب دادن

بعضی اوقات اگر یک شب هم او به حمام نرفت عیبی ندارد. شرط می بندم انتظار نداشتید من اینطور بگویم ، مگر نه ؟ برای اینکه کودکتان نوعی حس خودمختاری نسبت به بدنش داشته باشد و یاد بگیرد چطور تصمیم گیری کند ، بد نیست معیارهایی را تعیین کنیم تا او بداند کی باید حتما به حمام برود و کی اشکالی ندارد اگر یک روز نخواست به حمام نرود.

همچنین این قوانین به کودکتان یاد می دهند که برای حمام رفتن دلایلی بهداشتی وجود دارد . قوانینی را برای کودکتان وضع کنید. سعی کنید تعداد قوانین از سه یا چهار بیشتر نشود. پیشنهادهای من را مطالعه کنید :

- اگر یه بار که وقت حمومت بود نرفتی ، دفعه بعد حتما باید بری.

- اگه همه روز خونه بودی و هیچ کاری نکردی که کثیفت کنه ، باید قبل از خواب حتما دست و صوتت رو بشوری.

- عیبی نداره بعضی وقتا بدنت رو بشوری ولی سرت خشک باشه. ( اگر کودکتان از خیس شدن مو یا رفتن شامپو در چشمش می ترسد این روش جالبی است. به علاوه ، انجام این کار حمام را برای بسیاری از کودکان که یاد گرفته اند بدن خود را بشویند ولی شستن سر را بلد نیستند به تجربه ای خودمختار تبدیل میکند. )

به علاوه ، تا حدودی به کودکتان اجازه دهید خودش تصمیم بگیرد چقدر در حمام بماند . البته استثناهایی وجود دارد ، ولی کاری کنید که او مجبور نشود با عجله دوش بگیرد.

اگر به او اجازه دهید هر وقت خودش خواست از حمام بیرون بیاید ، مقاومت کمتری نشان خواهد داد. اگر واقعا دوست دارد طولش بدهد ، تایمری را برای ۲۰ دقیقه ( یا اگر می خواهید بیشتر ) کوک کنید و به او بگویید میتواند هر وقت خاست قبل از به صدا در آمدن تایمر از حمام بیرون بیاید.

نکته آخر اینکه با رسیدن کودک به سن پیش دبستانی ، او قادر خواهد بود خودش بدنش و حتی سرش را بشوید. شاید بتواند شامپو بزند ولی نتواند کف ها را بشوید.

بچه این سن نوعا آنقدر کثیف نیست که نتواند خودش را بشوید. فراموش نکنید که اولویت اول حس خودمختاری کودک است و بعد تمیز بودنش . مهم است که او در این کار احساس توانا بودن کند.

اگر وظیفه خود بدانید که همه کارهای کودکتان را انجام دهید ، او انجام کارهای شخصی اش را یاد نگرفته و باور نخواهد کرد که خودش میتواند بسیاری از کارهایش را انجام دهد.

اگر به او اجازه دهید خودش حمام کند ، سر حمام رفتن بسیار کمتر با او دعوا خواهید داشت. به کناری بایستید و او را به خاطر اینکه خودش توانسته حمام کند تشویق کنید.