کم شدن مایع آمنیوتیک، مشکلاتی که پیش می آید
مایع آمنیوتیک (الیگوهیدرامنیوس) مایعی است که درون کیسه‌ای که جنین درون آن قرارگرفته و اطراف جنین در حال رشد را احاطه کرده است.
مایع آمنیوتیک (الیگوهیدرامنیوس) Oligohydramnios مایعی است که درون کیسه‌ای که جنین درون آن قرارگرفته و اطراف جنین در حال رشد را احاطه کرده است و نقش مهم در تکامل جنین درون رحم مادر دارد :
- حفظ جنین در حال رشد از ضربات ناگهانی .
- از فشار آورده شدن به جفت و درهم فرو رفتن آن جلوگیری می‌کند و باعث می‌شود جفت عملکرد بهتری داشته باشد.
- حفظ دمای ثابت برای محیط رشد و نمو جنین.
- حفظ جنین از نفوذ میکروب ها و عفونت‌ها .
- کمک به رشد عضلات و استخوان‌های کودک در اثر حرکت در محیط رحم.
- آمنیوتیک در رشد و بهبود عملکرد ریه ، کلیه و دستگاه گوارش نقش بسزایی دارد.
ایجاد مایع آمنیوتیک :
در 14 هفته ابتدایی بارداری مایع آمنیوتیک به تدریج از سیستم گردش خون وارد کیسه آب جنین می‌گردد .در ابتدای سه ماهه دوم بارداری جنین شروع به بلعیدن مایع آمنیوتیک می‌نماید و آن‌ها را توسط مجاری ادراری‌اش دفع می‌کند .و دوباره این روال ادامه دارد . جنین مایع را می‌بلعد و سپس ادرار می‌کند .در نتیجه جنین نقش مهمی در میزان نگه‌داشتن مایع کیسه آب عهده دارد. با این حال گاهی اوقات این سیستم به هم می‌ریزد و موجب بیشتر یا کمتر شدن مایع (از حد معمول) در کیسه می‌شود که هر دو حالت می‌توانند مشکلاتی را ایجاد کنند.
میزان مایع کیسه آب جنین ( آمنیوتیک )
میزان طبیعی مایع آمنیوتیک معمولاً در ابتدای سه ماهه پایانی بارداری زیاد می‌شود .معمولاً در هفته‌های ۳۴ تا ۳۶ بارداری میزان آب اطراف جنین به حداکثر خود خواهد رسید و شخص باردار در حدود ۱ لیتر مایع درون کیسه جنین آمنیوتیک با خود حمل می‌کند . پس از این زمان میزان مایع به تدریج کاهش می‌یابد تا زمانی که زایمان انجام شود.
اگر در طول دوران بارداری مقدار مایع آمنیوتیک کیسه آب جنین کم شود به آن اولیگوهیدرامنیوس گویند (اگر مقدار مایع آمنیوتیک بیشتر از حد معمول باشد هیدرامنیوس یا پلی هیدرامنیوس میگویند . تقریباً ۴ درصد از زنان باردار در سه ماه سوم بارداری مایع آمنیوتیک کمتر از اندازه طبیعی دارند. کم بودن میزان مایع دور جنین را که معمولاً به خشکی افتادن جنین میگویند ، می‌تواند در اوایل یا اواخر حاملگی رخ دهد.
و کسانی که در هفته ۴۲ بارداری هستند ۱۲% دچار کمبود آب کیسه جنین (آمنیوتیک )هستند.
تشخیص کاهش سطح مایع آمنیوتیک در بارداری
-ترشح مایع از واژن
-کوچک‌تر بودن شکم مادر نسبت به سن بارداری
-کاهش حرکات جنین
-کم بودن میزان رشد جنین
برای تشخصی کم آبی جنین معمولاً سونوگراف بزرگ‌ترین قسمت مایع آمنیوتیک در چهار قسمت متفاوت از رحم‌تان را اندازه‌گیری می‌کند و سپس با جمع کردن اعداد به دست آمده شاخص مایع آمنیوتیک (AFI) را به دست می‌آورد تا مشخص شود میزان آب کیسه جنین در چه سطحی رتبه‌بندی قرار دارد . مقدار طبیعی برای سه ماهه سوم بارداری چیزی بین 5 تا 25 سانتیمتر می‌باشد. چنانچه اندازه کل از 5 سانتیمتر پایین‌تر قرار داشته باشد مایع آمنیوتیک کم به حساب می‌آید.
عوامل کم شدن مایع آمنیوتیک ( کیسه آب جنین )
معمولاً کم شدن میزان آب دور جنین در سه ماه انتهای بارداری شایع است . در اینجا برخی از رایج‌ترین علل کم شدن مایع آمنیوتیک را بیان می‌کنیم:
پارگی یا سوراخ بودن کیسه آب جنین و نشت آب از آن:
پارگی و سوراخ شدن کیسه آب هم دلایلی دارد که ممکن است در طول بارداری اتفاق بیفتد همین امر باعث نشت مایع دور جنین به بیرون می‌گردد و باعث کم شدن آب دور جنین می‌شود .این امر ممکن است در هر زمانی از بارداری شخص رخ دهد ، اما در زمان‌های نزدیک به زایمان بیشتر دیده می‌شود. شاید شخص با خیس شدن لباس زیر متوجه نشت مایع آمنیوتیک به بیرون گردد یا پزشک ممکن است در طول معاینه یا آزمایش متوجه این موضوع شود (اگر خودتان مشکوک به نشت مایع آمنیوتیک بودید موضوع را با پزشک خود در میان بگذارید).
ممکن است این سوراخ به دلیل انجام تست آمنیوسنتز ایجاد شده باشد.
وجود مشکلات مربوط به جفت
اگر جفت مشکلاتی مثل جداشدگی ناقص یا جزئی داشته باشد درحالی‌که جفت از دیواره داخلی رحم جدا گردد باعث کاهش سطح مایع آمنیوتیک می‌گردد زیرا اگر جفت خون‌رسانی و اکسیژن‌رسانی به میزان لازم انجام ندهد جنین تولید ادرار را متوقف می‌کند.
موارد متفرقه
در شرایط خاص پزشکی مثل فشارخون مزمن، پره اکلامپسی، دیابت بارداری و لوپوس ممکن است باعث پایین آمدن سطح مایع آمنیوتیک گردد. گاهی بدون وجود هیچ مشکلی حجم مایع به طور خودبه‌خود کم می‌گردد.
حاملگی دوقلو یا بیشتر
در بارداری‌های دوقلو یا چند قلویی شخص در معرض ریسک سطح پایین مایع آمنیوتیک قرار می‌گیرد . اولیگوهیدرامنیوس در نوعی سندرم رایج است که در آن کیسه یک جنین آب کمتری دارد و دیگری مایع آمنیوتیک بیش از اندازه در اختیار دارد.
وجود ناهنجاری‌های جنین
در سه ماه اول یا آخر بارداری ممکن است کم شدن مایع آمنیوتیک به دلیل نقص مادرزادی در جنین به وجود بیاید . ممکن است کلیه‌ها تشکیل نشده باشند یا به طرز صحیحی رشد نکرده باشد یا دستگاه ادراری مسدود باشد در این حالت جنین به اندازه مناسب ادرار تولید نکرده و در نتیجه سطح مایع آمنیوتیک کم می‌شود.
مصرف دارو :
مصرف برخی داروها در دوران بارداری از قبیل برخی مسکن‌ها نیز باعث کم شدن حجم مایع درون کیسه آب می‌شود.
وجود عفونت رحمی :
ابتلا به برخی عفونت‌ها می‌تواند سبب کم شدن میزان مایع آب کیسه اطراف جنین گردد .
بارداری طولانی مدت:
در انتهای بارداری به تدریج مایع اطراف جنین کم می‌شود و جای بیشتری برای رشد جنین باز می‌کند. در صورتی که موعد زایمان برسد و زایمان اتفاق نیفتد (زایمان دیررس)، آب بیشتری جذب‌شده و اطراف جنین تقریباً خشک می‌شود.
عوارض کم شدن مایع کیسه آب جنین (آمنیوتیک)
مایع آمنیون (آمنیوتیک) اثرات زیادی بر رشد جنین دارد و کم شدن آن عوارضی برای جنین ایجاد می‌نماید:
-متغیر شدن دمای محیط کیسه آب .
-ایجاد فشار به جفت و بند ناف و کاهش رشد جنین
-کاهش تحرک جنین و رشد نکردن مناسب دست و پا
-ایجاد اختلال در تکامل ریه کلیه و دستگاه گوارش کودک
-پارگی زودهنگام کیسه آب جنین
-بالا رفتن احتمال بروز دیابت بارداری و فشارخون برای مادر
-فشار آمدن به بند ناف و کاهش میزان خون‌رسانی به کودک و در نتیجه کاهش ضربان قلب جنین
-به دلیل کمبود جا برای جنین که ناشی از کمبود مایع آمنیون است دست و پاهای او در معرض فشار قرار می‌گیرند و کج و بد شکل می‌شوند ، مانند چماقی شدن پاها.بدشکلی سر و صورت مانند دراز شدن سر، بینی پخ و ... نیز ممکن است در این نوزادان دیده شود.
اقدامات لازم به هنگام کم شدن آب کیسه جنین
اگر مقدار مایع آمنیوتیک در شخصی کم باشد ، معمولاً به طور مداوم و دقیق توسط پزشک مورد بررسی قرار می‌گیرد در این بررسی‌ها میزان رشد و سلامت جنین به دقت بررسی می‌شود . پزشک با توجه به سن بارداری و وضعیت جنین و مادر تصمیم‌گیری می‌کند که چه تدابیری برای شخص اندیشیده شود.
اگر شخص به زمان زایمان نزدیک باشد پزشک ممکن است زایمان را پیشنهاد نماید .برخی موارد نیز هم ممکن است زایمان زودتر از موعد تجویز گردد . در مواردی که شخص به پره اکلامپسی مبتلا شود یا پزشک متوجه شود جنین نمی‌تواند داخل رحم به رشد ادامه دهد.
وضعیت جنین به صورت متوالی با سونوگرافی، تست بدون استرس و پروفایل بیوفیزیکال مورد بررسی قرار می‌گیرد.
نوشیدن مایعات به میزان زیاد و استراحت در این دوران به زن باردار توصیه می‌گردد .
زیر نظر گرفتن حرکات جنین را بعد از غذا و در حالت دراز کشیده به پهلوی چپ یا نشسته در محیطی آرام بشمارید. اگر به طور ناگهانی متوجه شدید که فعالیت جنین‌تان کمتر شده است پزشک را در جریان بگذارید.
سطوح پایین مایع آمنیوتیک می‌تواند احتمال مشکلات هنگام زایمان را بیشتر کند. نگرانی اصلی این است که سطح مایع آمنیوتیک آن قدر کم شود که حرکات جنین یا انقباضات شما موجب فشردگی بند ناف شود.
احتمالاً برای حفظ جان جنین زایمان سزارین بجای طبیعی به مادر پیشنهاد می‌گردد.
منبع:
کودک آنلاین
برای ارسال نظر کلیک کنید
▼