نوزاد تازه متولد شده، چگونه دلبسته اش شوید؟

مادر برای این‌که میان خود و نوزادش پیوستگی ایجاد کند، می‌تواند قبل از تولد نوزاد، برای چند دقیقه خود را در اتاق زایمان و هنگام تولد نوزاد مجسم کند و بهترین روش برقراری پیوند را مشاهده نماید.

یکی از روش‌های عالی برای دلبستگی به نوزاد ، در صورتی که محدودیت پزشکی وجود نداشته باشد، قرار دادن نوزاد به‌طور عریان و در تماس مستقیم روی شکم مادر است، به‌طوری که سر نوزاد روی سینه مادر قرار گیرد. برای جلوگیری از سرماخوردگی نوزاد ، باید سر و پشت نوزاد را با حوله گرمی پوشاند. این اولین تماس، آغاز یک پیوند عاطفی است. در این وضعیت که تمام بدن نوزاد با شکم و سینه مادر تماس دارد، گرمای بدن مادر به نوزاد منتقل می‌شود. در اولین ساعت پس از تولد، مادر و نوزاد بهترین حساسیت و تأثیرپذیری را نسبت به یکدیگر دارند.

پیشنهاد میکنیم اولین ساعات زندگی نوزاد را بخوانید.

در دقایق اول پس از تولد، نوزاد وارد حالتی به نام هشیاری آرام می‌شود که طی آن بهترین آمادگی را برای ارتباط با محیط اطراف خود دارد. در این حالت، نوزاد با هوشیاری به چشم‌های مادر نگاه می‌کند و خود را به سینه او می‌چسباند. این یک تعامل یا بده - بستان، بین مادر و نوزاد برای خشنودی و رفع نیاز یکدیگر است. نوزاد به آغوش گرم و امن مادر نیاز دارد و مادر از بغل کردن و نوازش او لذت می‌برد. جای شگفتی است که در این مدت چگونه نوزاد، نسبتاً بی‌حرکت و در کمال آرامش به مادر می‌چسبد. در این لحظات صمیمی، نوزاد به شدت شیفته چیزهایی است که می‌بیند، می‌شنود و یا احساس می‌کند و دوست ندارد هیچ حرکتی این آرامش را بر هم زند. در این لحظات و هنگامی که نوزاد از سینه گرم مادر تغذیه می‌کند و به آهنگ دل‌نشین زمزمه او گوش می‌کند، اولین رشته‌های پیوند عاطفی به هم گره می‌خورد و طولی نمی‌کشد که نوزاد خود را پیوسته به مادر احساس می‌نماید. پس از یک تا دو ساعت، نوزاد در کمال خشنودی به خواب عمیقی فرو می‌رود و مادر از تغذیه و سیر شدن و آرامش او خوش‌حال و آرام می‌شود.

آن‌چه نوزاد در این مدت کوتاه تجربه می‌کند، شگفت‌آور است. او به حقیقت مهمی در دنیای جدید پی می‌برد و آن رسیدن به‌راحتی و آسایش، پس از یک دوره سختی است. از این تجربه کودکانه، درس خوش‌بینی و اعتماد به دنیای تازه را می‌آموزد.

پیوند فیزیکی که از راه تماس مادر و نوزاد، بلافاصله پس از تولد برقرار می‌شود، پس از چند دقیقه به پیوند عاطفی تبدیل می‌شود. در اولین ملاقات و در نظر اول، پدر و مادر با چشمانی کنجکاو سر تا پای نوزاد را برانداز می‌کنند تا تصویری کلی از ویژگی‌های او به‌دست آورند. در نظرهای بعدی، به بررسی جزییات این موجود کوچک می‌پردازند و چشم و گوش و ابروی او را به پدر یا مادربزرگ تشبیه می‌کنند. حتی در چند دقیقه اول، بعضی از الگوهای رفتاری نوزاد، مثل مکیدن انگشت و گرفتن صورت که در رحم شکل گرفته، قابل مشاهده‌اند. مشاهده حرکات و وضعیت پاها و زانوهای جمع شده نوزاد، خاطرات قبل از تولد وی را به یاد می‌آورد.

برای ایجاد یک پیوند عاطفی خوب که پیوستگی معنی‌داری را به دنبال داشته باشد، رعایت نکات زیر مفید است:

۱ ) اگر زایمان در محیطی آرام و فارغ از نگرانی صورت گیرد، معمولاً پیوند بین مادر و نوزاد تقویت می‌شود. ولی یک زایمان سخت و ناراحت که ناشی از ترس، درد و نگرانی است؛ غالباً این پیوند را سست می‌کند. برای زوج‌های جوان و مادرانی که از زایمان می‌ترسند، شرکت در کلاس‌های آمادگی برای رفع نگرانی مفید است. هم‌چنین، حضور یک کمک دهنده باتجربه در هنگام زایمان و یک بخش زایمان مجهز، ترس و دلهره‌های بیهوده مادر را از بین می‌برد.

۲ ) بهتر است مادر مدتی با نوزاد تنها بماند. پس از تولد نوزاد و بعد از این که کارکنان وظایف خود را نسبت به مادر و نوزاد انجام دادند، اگر مادر و نوزاد در وضع خوبی باشند، بهتر است آن‌ها را تنها بگذارند.

یک جمع خانوادگی سه نفری شامل مادر، پدر و نوزاد، عامل مهمی در تحکیم پیوند اولیه است. این محفل خصوصی، برای دل‌گرمی و پیوستگی خانواده لازم است و نباید آن را بر هم زد.

۳ ) مادر باید شیر دادن به نوزاد را بلافاصله پس از تولد شروع کند. بعضی نوزادان در ساعت‌های اول میل شدیدی به لمس کردن و گرفتن سینه مادر دارند. طبق توصیه پزشکان اطفال، نوزاد را باید بلافاصله پس از تولد روی سینه مادر قرار داد. تماس کودک با سینه مادر و مکیدن آن، هورمونی به نام «اُکسی توسین» تولید می‌کند که ورود آن به جریان خون، به انقباض عضلات و جمع شدن رحم کمک نموده، خونریزی بعد از زایمان را کاهش می‌دهد، اکسی‌توسین به نوبه خود، باعث ترشح هورمون دیگری به نام پرولاکتین می‌شود که برای تولید شیر لازم است.

شیر دادن به نوزاد بعد از عمل سزارین و نکات روزهای اول شیردهی را بخوانید.

۴ ) مادر نوزاد را پس از تولد در بغل بگیرد. بهترین راه برای برقراری پیوند آن است که بلافاصله پس از تولد، نوزاد را خشک کرده و قبل از پوشاندن لباس او را طوری روی سینه مادر بخوابانند که سینه او روی شکم مادر قرار گیرد و دست‌های مادر دور او حلقه بزند. برای جلوگیری از سرماخوردگی نوزاد، باید او را با یک حوله گرم پوشاند. اگر در این حالت مادر تمام بدن نوزاد را نوازش کند، نوزاد از این تماس مستقیم بیشتر لذت می‌برد. دیدن مادر در حالی که با انگشتان خود نوزاد را ناز می‌کند و مشاهده پدر که به نشانه حمایت از نوزاد، با دست خود سر او را نوازش می‌کند، هیجان‌انگیز است. ناز و نوازش نوزاد دارای تأثیرات مثبت پزشکی نیز می‌باشد. پوست بزرگ‌ترین عضو بدن است و اعصاب زیادی به آن ختم می‌شوند. نوازش پوست، تنفس نوزاد را که در بدو تولد معمولاً نامنظم است، هماهنگ می‌سازد.

۵) مادر با نگاه عمیق به نوزاد توجه کند. نوزاد را روبه‌روی خود نگه دارد، به‌طوری که چشمان‌شان در یک سطح افقی مقابل هم قرار گیرد. بهترین فاصله‌ای که نوزاد مادر را خوب می‌بیند ۲۵ سانتی‌متر است. بیشتر نوزادان در ساعت اول پس از تولد، در حالتی به نام هشیاری آرام به سر می‌برند و در این مدت نسبت به ساعت‌های بعد که معمولاً به خواب می‌روند، چشمان خود را بیشتر باز نگه می‌دارند. نگاه مستقیم در چشمان نوزاد در حالت هشیاری آرام، احساس لطیف و عمیقی در مادر به‌وجود می‌آورد. پس از تولد معمولاً در چشم نوزاد پماد می‌مالند که تصویر مادر را در چشم نوزاد تار می‌کند و مزاحم این پیوند می‌شود. بهتر است از پرستار بخواهند که مالیدن پماد را مدتی به تعویق اندازد تا در این دوره حساس و تأثیرپذیر، خاطره و تصویر مبهمی از مادر در ذهن نوزاد برجا نماند.

۶ ) مادر با نوزاد خود حرف بزند. مادر معمولاً به‌طور طبیعی، با صدایی دل‌نواز و با آهنگی دل‌نشین با نوزاد حرف می‌زند. گوش نوزاد با این صدا آشناست و می‌توان واکنش او را که با زمزمه‌های مادر هماهنگ است، مشاهده کرد.