تنگی نفس در زنان باردار، خطرناک است؟

بیشتر خانم ها در حاملگی دچار تنگی نفس نمی شوند. برخی از ابتدای سه ماهه اول بارداری این وضعیت را تجربه می کنند اما برخی دیگر در سه ماهه آخر دچار تنگی نفس می شوند. اگر شما نیز مشکل تنگی نفس را دارید نگران نشوید، این مسئله امری طبیعی در بارداری است و آسیبی به جنین وارد نمی کند. در این مقاله به بررسی تنگی نفس در حاملگی پرداخته شده است.

برای رفع تنگی نفس بهتر است آرام باشید، از کارهای سنگین اجتناب کنید، تمرینات تنفسی و ورزش های هوازی انجام دهید.

همچنین داشتن رژیم غذایی سالم و جلوگیری از کم آب شدن بدن در این زمینه موثر است، اما اگر تنگی نفس شما همراه با سرفه بود، یا تب داشتید، حتما باید به پزشک مراجعه کنید.

تنگی نفس در حاملگی نرمال است؟

تنگی نفس در حاملگی به خصوص در سه ماهه سوم بارداری و در ابتدای بارداری طبیعی است. حدود 75 درصد خانم های باردار در طول بارداری، دچار تنگی نفس می شوند.

اگر تنگی نفس به خاطر فعالیت های فیزیکی مانند بالا رفتن از پله باشد کاملا طبیعی و بی ضرر است.

دلایل تنگی نفس در حاملگی

تنگی نفس در حاملگی به خاطر تغییرات بدن به دلیل حمل جنین است. در ادامه تغییرات بدن که منجر به تنگی نفس می شود ذکر شده است:

در سه ماهه اول بارداری

قفسه سینه به خاطر افزایش ظرفیت ریه بزرگ می شود. این جلو و عقب رفتن باعث می شود تنفس سخت شود.

هورمون پروژسترون نیز باعث تنگی نفس می شود. این هورمون باعث میشود بدن شما اکسیژن بیشتری به داخل خون بفرستد تا ظرفیت ریه افزایش یابد. بدن نیز برای خروج دی اکسید کربن اضافی تحت تاثیر قرار می گیرد.

از آنجایی که سرعت نفس کشیدن شما در حاملگی مشابه قبل از حاملگی است، باید عمیق تر نفس بکشید و این مسئله باعث تنگی نفس می شود.

در ابتدای بارداری، حجم خون حدود پنجاه درصد افزایش می یابد بنابراین قلب باید بیش از پیش کار کند. این مسئله نیز باعث تنگی نفس می شود حتی زمانی که در حال استراحت هستید. دلایل تنگی نفس هنگام خواب در مقاله ای دیگر ذکر شده است.

در سه ماهه دوم بارداری

هورمون های بارداری، مشابه سه ماهه اول، به بدن اجازه دریافت اکسیژن بیشتر می دهند بنابراین مغز تحریک می شود تا تعداد بیشتری و عمیق تر نفس بکشد.

هورمون ها همچنین باعث ورم مویرگ های سیستم تنفسی می شوند بنابراین تنفس سخت تر می شود.

در سه ماهه سوم بارداری

جنین در حال رشد و رحم بزرگ شده به دیافراگم (ماهیچه ای که زیر قفسه سینه است) فشار می آورد و باعث کاهش فضای ریه می شود بنابراین تنگی نفس اتفاق می افتد.

بنابراین تنفس سریع تر می شود مانند زمانی که در حال دویدن در دوی ماراتون هستید. این مسئله کاملا طبیعی است و آسیبی به شما یا جنین وارد نمی کند.

اگر مقدار مایع آمونیاک بیش از حد باشد در سه ماهه آخر بارداری مشکل تنگی نفس خواهید داشت.

در هنگام بالا رفتن از پله، حمل سنگینی یا افزایش بیش از حد وزن در بارداری نیز دچار تنگی نفس می شوید.

تنگی نفس در هنگام بارداری دو قلو یا چند قلو نیز اتفاق می افتد. در این حالت باید تا جایی که می توانید استراحت کنید.

گاهی اوقات تنگی نفس نشان می دهد مشکلی وجود دارد. این مشکلات عبارتند از:

کم خونی: اگر کمبود آهن داشته باشید، مقدار گلبول قرمز در خون (گلبول های قرمز خونی اکسیژن را از ریه به سایر قسمت های بدن حمل می کنند و دی اکسید کربن را از بدن به ریه منتقل می کنند) شما کم خواهد بود بنابراین بدن سخت کار می کند تا اکسیژن مورد نیاز برای شما و جنین را تامین کند. تنگی نفس یکی از علائم کم خونی در بارداری به حساب می آید.

آسم دلیل دیگری برای تنگی نفس است بنابراین اگر در بارداری مشکل تنفسی دارید باید حتما به پزشک مراجعه کنید.

اگر تنگی نفس همراه با سوزش معده، تپش قلب یا سردی انگشتان دست و پا باشد نشانه مشکلی جدی در قلب یا ریه ها است. بنابراین بلافاصله به پزشک مراجعه کنید.

تنگی نفس در حاملگی طبیعی است؟

جای نگرانی نیست. تنگی نفس به خاطر هورمون پروژسترون است. تنگی نفس به مقدار کم هموگلوبین در خون است که به خاطر تغذیه نامناسب می باشد بنابراین بهتر است با پزشک خود صحبت کنید.

راه های درمانی برای کاهش تنگی نفس در حاملگی

همین که احساس تنگی نفس داشتید در حالتی قرار بگیرید که بهتر می توانید نفس بکشید.

ورزش های هوازی باعث می شود عملکرد سیستم تنفسی و گردش خون بهبود یابد.

آیا راهی برای درمان تنگی نفس در حاملگی وجود دارد؟

درمانی برای تنگی نفس در حاملگی وجود ندارد اما ورزش های هوازی و استراحت به شما کمک می کند. خوابیدن در حالتی که سر و سینه بالاتر باشد نیز کمک می کند. به بهترین حالت برای نشستن، ایستادن و خوابیدن توجه کنید زیرا بسیار مهم است.

چگونه خانم باردار با تنگی نفس کنار بیاید؟ آیا تنگی نفس بر جنین تاثیر می گذارد؟

خانم های باردار باید بهترین حالت نشستن و ایستادن را انتخاب کنند تا فضای کافی برای جنین باشد و مشکل تنفسی کاهش یابد. در هنگام تنگی نفس آرام باشید و نگران نباشید زیرا مادر و جنین اکسیژن کافی برای سالم بودن را دریافت می کنند.

آیا تنگی نفس می تواند نشانه حاملگی باشد؟

بله، حاملگی علائم زیادی دارد. به تعویق افتادن پریودی یکی از مهمترین علائم حاملگی است و می توان از کیت های حاملگی برای بررسی آن استفاده کرد. جنین برای رشد و تکامل به اکسیژن و خون نیاز دارد. در هفته های اول بارداری سهیم شدن اکسیژن و خون با جنین باعث تنگی نفس می شود. علائم هفته اول بارداری در مقاله ای دیگر ذکر شده است.

درد پشت و تنگی نفس در حاملگی طبیعی است؟

تنگی نفس در حاملگی طبیعی است. نفس کشیدن دشوار می شود زیرا رحم در حال بزرگ شدن است و فضای بیشتری اشغال می کند بنابراین به دیافراگم فشار می آرود. این مسئله باعث درد پشت و شانه ها می شود. تغییرات بدن به خصوص بزرگ شدن سینه های نیز باعث درد در قسمت پشت می شود.

راه های کاهش تنگی نفس در حاملگی

تمرین حالت های خوب:

حالت های خوب باعث کاهش تنگی نفس می شود. در حالت نشسته، سینه را صاف بگیرید و شانه ها را تکیه دهید. این کار باعث می شود فضای کافی برای ریه ها وجود داشته باشد تا تنفس انجام شود.

در حالت خوابیده، با استفاده از چند بالشت بدن را بالاتر نگه دارید، این کار باعث می شود در حفره شکم فضای بیشتری ایجاد شود و تنفس راحت تر شود.

همچنین اگر به پهلو می خوابید زیر سر را با استفاده از بالشت بالاتر قرار دهید.

تغییر حالت:

اگر در برخی حالت های ایستادن یا نشستن احساس تنگی نفس دارید سعی کنید حالت خود را تغییر دهید. گاهی ایستادن باعث می شود فشار بر روی دیافراگرم کاهش یابد.

آرام باشید:

به سیگنال های بدن گوش کنید و سعی کنید استراحت کنید. هنگامی که احساس تنگی نفس دارید سعی کنید آرام باشید. کاری که انجام میدهید را متوقف کنید و تا زمانی که بهبود نیفتاده اید استراحت کنید. سعی کنید بیست دقیقه به خود استراحت دهید.

تمرین ورزش های تنفسی

ورزش های تنفس باعث افزایش ظرفیت ریه و تنفس راحت می شود. می توانید از ورزش های زیر استفاده کنید:

در حالی که دست ها بالا است یا در طرفین قرار دارد، نفس عمیق بکشید.

سپس دست ها را پایین بیاورید و در دو طرف قرار دهید و نفس را بیرون بدهید.

سر بالا ببرید و نفس بکشید و سر را پایین بیاورید و نفس را بیرون بدهید.

سعی کنید با قرار دادن دست ها بر روی قفسه سینه نفس عمیق بکشید.

در حال تنفس عمیق، قفسه سینه را به دست ها فشار دهید.

ورزش

متناسب نبودن باعث افزایش مشکل تنگی نفس می شود بنابراین سعی کنید ورزش های سبک انجام دهید. جنین نیز در طول ورزش اکسیژن کافی دریافت می کند.

ایروبیک در ابتدای بارداری باعث بهبود تنفس و کنترل سرعت ضربان قلب می شود.

پیش از ورزش کردن با پزشک خود مشورت کنید.

اگر هیچ فعالیتی ندارید بهتر است با یوگا در بارداری شروع کنید. کشش ها در یوگا باعث می شود راحت تر نفس بکشید.

راه رفتن و شنا نیز به افزایش توانایی بر نفس عمیق کمک می کند و باعث تناسب اندام می شود.

به سیگنال های بدن توجه کنید و بیش از حد ورزش نکنید. این ورزش ها به شما کمک می کند با علائم تنگی نفس راحت تر کنار بیایید.

جلوگیری از کم آب شدن بدن

تنگی نفس یکی از علائم رایج کم آبی بدن است. سعی کنید به مقدار کافی آب بنوشید و از مصرف نوشیدنی هایی مانند چای، قهوه و الکل بپرهیزید. این نوشیدنی ها باعث افزایش وزن و بدتر شدن تنگی نفس می شود.

رژیم غذایی سالم

بهتر است وزن بدن را در طول بارداری کنترل کنید. در هنگام باردار شدن، سعی کنید متناسب باشید. غذاهای سالم از تنگی نفس جلوگیری می کنند. رژیم غذایی سالم از افزایش بیش از حد وزن جلوگیری کرده و باعث تنفس راحت تر می شود.

مواد غذایی حاوی قند، چربی و نمک زیاد نخورید.

غذاهای غنی از آهن مانند گوشت قرمز، توت و سبزیجات برگ سبز باعث کاهش تنگی نفس می شوند زیرا از کم خونی جلوگیری می کنند.

افزایش مصرف ویتامین ث باعث افزایش جذب آهن توسط بدن می شود. لوبیا غنی از پروتئین است. سعی کنید این مواد را به مقدار مناسب مصرف کنید زیرا بر جذب آهن توسط بدن اثر می گذارد.

اجتناب از فعالیت های سنگین

از برداشتن سنگینی و بیش از حد کار کردن در محل کار بپرهیزید. سعی کنید از فعالیت های سنگین اجتناب کنید.

چه زمانی برای تنگی نفسی در حاملگی باید به پزشک مراجعه کنم؟

تنگی نفس در حاملگی امری رایج است. اما اگر علائم جدی دیگری مشاهده کردید به پزشک مراجعه کنید. این علائم شامل:

تنگی نفس شدید همراه با تنفس سریع، درد قفسه سینه و سرعت قلب بالا

درد شدید در قفسه سینه در هنگام نفس عمیق

آبی شدن لب ها و سر انگشتان

سرگیجه پس از انجام هر گونه فعالیت

تنگی نفس در هنگام دراز کشیدن یا در شب ها

سرفه دائمی همراه با تب یا سرفه خونی

احساس نرسیدن اکسِیژن به بدن

احساس خستگی به خاطر کم خونی

مشکل تنفسی به خاطر آسم یا ذات الریه

نکته

اگر در طول حاملگی نمی توانید آسم را کنترل کنید احتمال خطر برای جنین و مادر بیشتر است.

لخته شدن خون در ریه نیز می تواند باعث تنگی نفس شود. این مسئله به ملاقات سریع با پزشک نیاز دارد.

تنگی نفس در حاملگی چقدر طول می کشد؟

اگر برای بار اول باردار شده اید، جنین در هفته سی و ششم بارداری به داخل حفره لگن می افتد. تا این زمان تنگی نفس ادامه خواهد داشت. اما اگر قبلا باردار شده اید، جنین تا انتهاب بارداری به داخل حفره لگن وارد نمی شود.

پس از زایمان، هورمون پروژسترون به طور طبیعی کاهش می یابد و باعث کاهش فشار بر دیافراگم و رحم می شود. اما تقریبا دو ماه زمان می برد تا سیستم تنفسی به حالت نرمال برگردد.

آیا تنگی نفس آسیبی به جنین وارد می کند؟

تا زمانی که علائم دیگری مشاهده نکنید، تنگی نفس مشکلی خاص نیست و آسیبی به جنین وارد نمی کند زیرا جنین اکسیژن لازم را از طریق جفت دریافت می کند. نفس عمیق خون غنی از اکسیژن را برای جنین فراهم می کند.

مهم‌ترین مطالب در این‌باره:
وقتی به دلیل بارداری دچار تنگی نفس هستید هر چند تا حدودی ناراحت کننده است، اما به ندرت خطرناک بوده و احتمالا اختلالی در زندگی روزمره‌تان ایجاد نمی‌کند.
حتی اگر به نظر برسد اکسیژن کافی دریافت نمی‌کنید، باز هم شما و جنین‌تان اکسیژن مورد نیازتان را دریافت می‌کنید.
کار زیادی برای رفع تنگی نفس بارداری‌تان نمی‌توانید انجام دهید، مخصوصا با بزرگ‌تر شدن شکم‌تان در سه ماهه سوم، اما راهکار‌هایی وجود دارند که به شما احساس بهتری می‌دهند:

وضعیت بدن خود را تغییر دهید
صاف بایستید یا بنشینید تا ریه‌های‌تان فضای فضای کافی برای انبساط و هوا گیری داشته باشند.

مراقب ژست بدن‌تان باشید
ژست درست بدن حین بارداری کمک‌تان می‌کند تنگی نفس‌تان را کمتر کنید و بیشتر احساس راحتی داشته باشید.
هنگام خواب بالاتنه را بالاتر قرار دهید
از بالش‌های مناسب برای بالاتر قرار دادن بالا تنه‌تان استفاده کنید تا وقتی درازکشیده‌اید از فشار وارد بر ریه‌های‌تان کم کنید.

آرام باشید
عصبی و مضطرب شدن می‌تواند نفس کشیدن را دشوار کند.

سرعت تحرک‌تان را کم کنید
اگر ورزش می‌کنید یا فعالیت‌های‌تان را سریع انجام می‌دهید، از سرعت‌تان کم کرده و مکث کنید تا بتوانید خوب نفس بگیرید.

فضای سینه‌تان را برای نفس کشیدن بازتر کنید
با کشیدن دست‌ها بالای سرتان بدن‌تان را بکشید تا فضای بیشتری برای انبساط ریه‌ها فراهم کرده و بتوانید عمیق نفس بکشید.

تمرینات تنفسی انجام دهید
تکنیک‌های تنفسی را تمرین کنید. این تکنیک‌ها به شما کمک می‌کنند عمیق نفس بکشید و ضمنا ریلکس و آرام شوید و درد کمتری حین وضع حمل داشته باشید.

مراقب وزن‌تان باشید
دستورالعمل‌های پزشک‌تان برای کنترل وزن حین بارداری را اجرا کنید. افزایش وزن زیاد می‌تواند تنگی نفس را تشدید کند، مخصوصا حین حرکت کردن.

فقط صبر کنید
گاهی واقعا هیچ کاری جز صبر و تحمل نمی‌توانید بکنید. فقط باید صبر کنید تا کودک‌تان متولد شده و علائم ناراحت کننده‌تان رفع شوند.

چه زمانی باید با پزشک‌تان تماس بگیرید؟
اگر به عنوان یک خانم باردار دچار تنگی نفس هستید معمولا با تغییر وضعیت بدن و چند لحظه‌ای استراحت، مشکل‌تان رفع می‌شود. اما اگر علائم، زیرا را دارید باید با پزشک‌تان تماس بگیرید:
- تنگی نفس‌تان با سرفه همراه است.
- تنگی نفس‌تان بدتر شده است.
- به سختی نفس می‌کشید و حرف می‌زنید.
- قلب‌تان تند می‌زند.
- در قفسه سینه‌تان درد دارید.
- احساس سرگیجه می‌کنید گویی دارید بیهوش می‌شوید.
- تب دارید.
- تنگی نفس‌تان همراه با تورم در قسمتی از بدن‌تان است.
- خس خس سینه دارید.
- انگشتان دست و پا و لب‌های‌تان کبود شده‌اند.

درد دنده‌ها
دنده درد نیز از شکایت‌های رایج در دوران بارداری است، مخصوصا در سه ماهه سوم. دنده درد و تنگی نفس اغلب با هم هستند، زیرا درد در دنده‌ها می‌تواند باعث شود نفس عمیق کشیدن سخت شده و احساس تنگی نفس به فرد دست بدهد.

علت‌های درد در دنده‌ها
بارداری و تغییرات ناشی از آن در بدن می‌توانند بر سیستم عضلانی استخوانی نیز اثر بگذارند، مخصوصا در ناحیه‌ی دنده‌ها. دنده درد در بارداری معمولا ناشی از علل زیر است:

هورمون‌ها
هورمون‌های بارداری مخصوصا پروژسترون و ریلکسین با هم برای شل کردن عضلات و تاندون‌ها در بدن فعالیت می‌کنند. این تغییرات کمک‌تان می‌کنند راحت‌تر وضع حمل کنید، اما منجر به درد در دنده‌ها و سایر قسمت‌های بدن نیز می‌توانند بشوند.
رحم در حال رشد
با رشد جنین‌تان رحم‌تان نیز کشیده‌تر شده و به سمت بالای شکم‌تان می‌رود و می‌تواند به استخوان دنده‌ها فشار وارد نماید.
وضعیت جنین
بدن جنین ممکن است جوری قرار بگیرد که به دنده‌های‌تان فشار وارد کند، مخصوصا اگر ریزاندام باشید، جنین بزرگ باشد و یا شکم‌تان بالا آمده باشد.
لگد زدن جنین
طی سه ماهه آخر بارداری، پا‌های جنین بزرگ و قوی شده و آماده‌ی لگد و ضربه زدن هستند. گاهی این لگد‌ها می‌توانند دقیقا به دنده‌ها اصابت کنند.
افزایش وزن
وزن اضافی که حمل می‌کنید، مخصوصا در سینه‌ها می‌تواند سبب درد در کمر، شانه‌ها و قفسه سینه شود.
سوزش معده
سوزش سر دل و بد هضمی نیز می‌تواند احساسی مانند سوزش در پشت حلق یا در اعماق سینه به شما بدهد و حتی احساس کنید در سینه و دنده‌های‌تان درد دارید.

سایر علت‌ها
- کشیدگی عضله
- شکستگی یا کبودی دنده
- عفونت مجاری ادراری
- سنگ صفرا
- بیماری قلبی یا حمله قلبی
- مشکلات ریه
- سرطان

غلبه بر درد دنده‌ها
بدن شما جوری ساخته شده که در بارداری بتواند کشیده‌تر شده و رشد کند. اما به این معنی نیست که گاهی ناراحت کننده نشود.
شما ممکن است نتوانید از این ناراحتی‌ها فرار کنید، اما می‌توانید کار‌هایی برای کاهش آن انجام دهید. برای تسکین دنده درد حین بارداری می‌توانید:
- وزن سالمی داشته باشید.
- وضعیت و ژست بدنی‌تان را اصلاح کنید.
- لباس‌های آزاد و راحت بپوشید.
- غذا‌های سالم بخورید تا وزن اضافه نکنید و دچار نفخ و یبوست و سنگ صفرا نشوید.
- با کمک ورزش‌های مناسب پیش از زایمان، عضلات و مفاصل خود را تقویت و تثبیت کنید و بکشید.
- از سوتین‌های مناسبی استفاده کنید که راحت و اندازه‌تان باشد. می‌توانید برای حمایت از شکم‌تان از کمربند‌های مخصوص بارداری استفاده کنید.
- اگر ساعت‌ها پشت میز کارتان می‌نشینید، هر چند دقیقه از جای‌تان بلند شوید و حرکت کنید.
- تنفس عمیق را تمرین کنید.
- دوش آب گرم بگیرید.
- از بالش‌های اضافی یا بالش‌های مخصوص بارداری برای راحت بودن در تختخواب‌تان استفاده کنید.
- بدون نظر پزشک‌تان از هیچ داروی مسکنی استفاده نکنید.

چه زمانی باید نگران شوید؟
پزشک شما باید در جریان هر درد و ناراحتی که در بارداری دارید قرار بگیرد، حتی اگر خودتان فکر می‌کنید دردتان طبیعی است. در شرایط زیر هر چه زودتر با پزشک‌تان تماس بگیرید یا به اورژانس مراجعه کنید:
- پیوسته درد دارید.
- درد ناگهانی شروع شده است.
- دردتان بدتر می‌شود.
- فکر می‌کنید دردتان عادی نیست.